Lịch sử của thị trường ngoại hối (Forex) gắn liền với sự xuất hiện và phát triển của tiền tệ.
Sự ra đời của tiền mặt…
Đồng tiền được sử dụng như là vật trao đổi ngang giá cho rất nhiều loại hàng hóa và dịch vụ khác nhau. Những bằng chứng sớm nhất về việc sử dụng tiền xuất hiện cách đây khoảng 4.500 năm tại vùng Lưỡng Hà (Iraq ngày nay).
Những dấu tích khảo cổ cho thấy cư dân thời đó trả một lượng bạc nhất định để đổi lấy hàng hóa và đã bắt đầu sử dụng tiền xu đúc từ những hợp kim khác nhau như một phương tiện thanh toán.
Những dấu tích sớm nhất về tiền xu xuất hiện cách đây khoảng 3.000 năm tại Lydia (Thổ Nhĩ Kỳ ngày nay). Ban đầu, những đồng xu có hình dạng khác nhau. Những đồng xu dẹt bằng đồng được sử dụng ở Nga và Italia; ở Trung Quốc là dao và những dụng cụ khác bằng đồng thau; ở Thái Lan là những mẩu bạc được tạo hình giống con thuyền; ở Nhật Bản là những đồng xu chữ nhật bằng vàng và bạc.
Những thứ có giá trị cao được coi là các phương tiện ngang giá chung cho thanh toán của cư dân cổ đại. Hệ thống ngang giá chung nhanh chóng phổ biến trên toàn thế giới. Ở các quốc gia khác nhau, các hợp kim khác nhau được sử dụng để đúc tiền xu, tuy nhiên, vàng, bạc, đồng thau và đồng đỏ là những chất liệu phổ biến nhất.
Tiền giấy xuất hiện muộn hơn rất nhiều và lần đầu tiên xuất hiện tại Trung Quốc. Khoảng thế kỷ thứ X, hoàng đế Trung Hoa lúc đó cho phát hành những loại tiền xu rất nặng nhưng có giá trị thấp trong thanh toán. Người dân cảm thấy không thoải mái khi sử dụng những đồng tiền này và đổi chúng để lấy các giấy biên nhận thể hiện giá trị chính xác của các loại hàng hóa từ các thương nhân.
Một thế kỷ sau đó, triều đình phong kiến Trung Hoa rút các loại giấy biên nhận này ra khỏi lưu thông và ra lệnh in các loại giấy bạc nhằm sử dụng chúng như là đồng tiền hợp pháp. Đây chính là điểm khởi đầu của tiền giấy.
Ban đầu, tất cả các loại tiền giấy đều là vàng. Vàng được cất trong các ngân hàng và các ngân hàng này chỉ trả tiền để đổi lấy vàng. Vào thời đó, mọi người đều có thể đổi giấy bạc thành vàng và ngược lại. Các loại tiền giấy theo mệnh giá được đưa vào lưu thông nhằm tránh việc giảm giá trị của tiền tệ. Qua thời gian, người ta dần thấy rằng không cần thiết phải đảm bảo tiền giấy bằng vàng ở mức 100%.
Có một thực tế thú vị là rất lâu sau khi tiền giấy được đưa vào lưu hành, vẫn có nhiều quốc gia không sử dụng đồng tiền mà giá trị được chia dựa trên hệ thập phân. Hệ đơn vị truyền thống xuất hiện cách đây hàng nghìn năm vẫn còn phổ biến tại Anh cho đến tận năm 1971. Trước khi hệ thập phân được áp dụng, đồng bảng được chia nhỏ thành 20 shillings hay 240 xu cho một bảng. Phải đến tận năm 1971 thì đồng bảng mới được chia lại thành 100 xu.
… và thị trường ngoại hối
Nhà kinh doanh nổi tiếng người Mỹ Frank McNamara thực hiện thanh toán đầu tiên bằng séc vào đầu những năm 1950. Khi đang ăn tối tại một nhà hàng sang trọng ở New York, ông bối rối khi phát hiện ra mình đã bỏ quên ví ở nhà. Sau đó, ông bảo đảm việc thanh toán với chủ nhà hàng bằng chữ ký của mình. Sự việc này là điểm khởi đầu cho phương thức thanh toán không dùng tiền mặt. Cũng kể từ thời điểm đó, khái niệm tiền đã trở nên thực tế và rộng rãi hơn rất nhiều và là điều kiện tiên quyết cho sự xuất hiện của thị trường ngoại hối ngày nay.
Rất nhiều chuyên gia cho rằng, việc rút toàn bộ tiền giấy và tiền xu ra khỏi lưu thông và tiến hành các phương thức thanh toán điện tử là xu hướng không thể tránh khỏi đối với tất cả các hệ thống tiền tệ trên toàn thế giới.
Sự xuất hiện của thị trường ngoại hối xuất phát từ yêu cầu của rất nhiều quốc gia và doanh nghiệp mong muốn thực hiện hoạt động giao dịch quốc tế mà không bị hạn chế. Các công ty nhập khẩu hàng hóa từ nước ngoài – theo đúng quy luật – sẽ phải mua ngoại tệ của các quốc gia đó để thanh toán cho những hàng hóa mà họ nhập khẩu.
Thị trường ngoại hối xuất hiện vào khoảng cuối thế kỷ XVIII. Vào thời điểm đó, đồng bảng Anh đóng vai trò là đồng tiền dự trữ chủ yếu. Trên thực tế, tỷ giá hối đoái ban đầu được cố định dựa trên chế độ bản vị vàng; và do vậy, kỷ nguyên của “bản vị vàng” cũng bắt đầu.
Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, thị trường ngoại hối chứng kiến những thay đổi lớn lao. Hiệp định Bretton Woods năm 1944 đã đặt nền móng cho một hệ thống tiền tệ quốc tế dựa trên khả năng chuyển đổi nhiều đồng tiền quốc gia khác nhau sang đồng đô-la Mỹ rồi sau đó, đến lượt mình, đồng tiền này được chuyển đổi thành vàng. Không lâu sau đó, Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF) chính thức ra đời.
___________________
(Nguồn: Forex 100% – Học cách kiếm tiền từ thị trường ngoại hối. Tác giả: Angel Darazhanov, Miroslav Kozarov, Vasil Banov. NXB Lao động Xã hội).
